THC (tetrahydrokannabinol) – czym jest i jak działa?

Tetrahydrokannabinol (THC) to jedna z najpopularniejszych używek rekreacyjnych, która poza właściwościami psychodelicznymi posiada również szerokie spektrum terapeutyczne. THC może być pozyskiwany z naturalnego surowca (suszu konopi indyjskich) oraz w procesie syntezy laboratoryjnej. Działanie, właściwości i przeciwskazania do stosowania THC.

Czym jest THC?

THC – tetrahydrokannabinol – jest główną substancją psychoaktywną konopi, wytwarzaną przez gruczoły rośliny. Posiada szerokie zastosowanie lecznicze potwierdzone wieloma badaniami. Nadużywanie THC w celach rekreacyjnych może jednak wywoływać pewne skutki uboczne.¹

Stężenie THC zależy od gatunku rośliny, w konopiach indyjskich (posiadających silne działanie psychoaktywne) znajdziemy go nawet ponad 20%. Konopie siewne są natomiast praktycznie pozbawione THC (zgodnie z polskim prawem do 0,2%). Stężenie tego kannabinoidu jest na tyle niskie, że działanie psychoaktywne nie jest odczuwalne.

Jak działa tetrahydrokannabinol?

THC działa poprzez stymulację układu endokannabinoidowego. Pierwszym odkrytym związkiem endogennym aktywującym owy układ był anandamid, w kolejnych latach odkryto kolejne związki.¹ Substancje produkowany przez organizm ludzki nazywane są endokannabinoidami, natomiast fitokannabinoidy to ich roślinne odpowiedniki zawarte w roślinach konopi.

Receptory systemu kannabinoidowego rozmieszczone są w wielu częściach organizmu – CB1 głównie w mózgu, CB2 głównie w komórkach układu odpornościowego. Reagują one na określony neuroprzekaźnik – podobnie jak receptory opioidowe reagują na przetwory z maku, tak receptory endokannabinoidowe reagują na kannabinoidy (zarówno te produkowane przez organizm jak i pochodzące z zewnątrz).

Dostarczenie do organizmu THC prowadzi do silnego pobudzenia receptorów znajdujących się w mózgu. Wynika z tego charakterystyczne działania tej substancji:

• spowolnienie czasu reakcji,
• zaburzenie pamięci krótkotrwałej,
• problem z koordynacją ruchową,
• wzmożone pragnienie i apetyt,
• senność,
• redukcja bólu.

Działanie THC na organizm zależy od dawki, tolerancji oraz pozostałych substancji znajdujących się w stosowanym produkcie.

Zastosowanie lecznicze

Psychotropowe działanie marihuany sprawia, że często stosowana jest w celach czysto rekreacyjnych. Zastosowanie jednak na tym się nie kończy – THC posiada bowiem wiele właściwości leczniczych. Konopie indyjskie to naturalny lek na²:

• ból,
• niepokój,
• padaczkę,
• jaskrę,
• objawy HIV/AIDS,
• zespół jelita drażliwego,
• zaburzenia ruchu spowodowane zespołem Tourette’a.
• stwardnienie rozsiane,
• skutki uboczne chemioterapii,
• zespół stresu pourazowego,
• problem ze snem.

Przeczytaj: CBD (kannabidiol) – właściwości i działanie.

Stosowanie THC

Tetrahydrokannabinol może być stosowany w różnorakiej formie – od najprostszej czyli palenia suszu po nowoczesne metody jak waporyzacja czy plastry transdermalne. Każda metoda ma swoje wady i zalety, do stosowania THC należy podchodzić indywidualnie.

Podczas inhalacji efekty psychotropowe odczuwalne są w przeciągu kilku minut, przy czym maksymalne stężenie w osoczu osiąga się po 15-30 minutach. Podanie doustne skutkuje nieco opóźnionym efektem haju występującym po około 30-90 minut, osiągając maksymalne stężenie THC po 2-3 godzinach. Wdychane THC działa szybciej, ale również krócej, do 2-3 godzin. Spożyte doustnie utrzymuje swoje efekty przez 4-12 godzin.³

Dla osób, którym zależy na szybkim zwalczeniu bólu najlepszą metodą będzie inhalacji suszu zawierającego THC. Z drugiej strony osoby, które cierpią na chroniczny ból, mogą preferować podanie doustne, które pozwoli złagodzić dolegliwości na dłużej (szczególnie przez noc, kiedy inhalacja znacznie utrudniałaby głęboki, efektywny sen).

Palenie

Najprostszą metodą stosowania THC jest palenie suszu marihuany w formie popularnego jointa, przy pomocy lufki, bonga lub innego przyrządu. Zaletą palenia jest szybkość działania, już w przeciągu 10 minut można odczuć efekty typowe dla THC.

Wadą palenia jest wdychanie gryzącego dymu, który jest problematyczny szczególnie dla początkujących palaczy. Należy dodać, że w procesie spalania wdychamy również substancje smoliste, które mogą wpływać szkodliwie na układ oddechowy.

Waporyzacja

Waporyzacja polega na odparowaniu substancji zawartych w suszu konopnym z pominięciem procesu spalania, a więc bez ryzyka związanego z wdychaniem substancji smolistych. Badania wskazują na znaczne mniejsze ryzyko chorób dróg oddechowych przy tej metodzie w porównaniu z tradycyjnym paleniem.⁴

Stosowanie waporyzatora posiada jeszcze dwie istotne zalety. Po pierwsze pozwala na kontrolowanie temperatury podgrzewania. Temperatura parowania THC wynosi 157 stopni Celsjusza – odpowiednie ustawienie urządzenia pozwala więc na podgrzewanie suszu w idealnych warunkach, wpływając na wydajność inhalacji.⁵ Po drugie podczas waporyzacji nie dochodzi do utraty THC w strumieniu dymu bocznego, całość wytworzonej pary wdychamy do płuc.

Niestety, w porównaniu z jointem metoda ta wiąże się z zakupem kosztownego urządzenia. Przedział cenowy jest bardzo zróżnicowany, w zależności od jakości oraz funkcjonalności waporyzator.

Aplikacja naskórna

Preparaty THC do stosowania drogą przez skórną powstają w wyniku ekstrakcji marihuany – świetnie sprawdza się obecny w każdej kuchni tłuszcz. Powstały ekstrakt można użyć do produkcji kremu, maści, balsamów.

Aplikacja naskórna znajduje zastosowanie do miejscowego leczenia i łagodzenia bólu. Jako, że w przypadku tej metody THC nie przedostaje się do krwiobiegu, stosowaniu nie towarzyszy działanie psychoaktywne.

Plastry transdermalne

Plastry transdermalne przykleja się na skórę z widocznymi żyłami, dzięki czemu THC stopniowo przedostaje się krwiobiegu. Zaletą technologii transdermalnej jest powolne wchłanianie – na tyle powolne, że skutecznie ogranicza silne właściwości psychoaktywne THC. Choć nie ma zbyt wielu badań w tym obszarze, szacuje się, że THC w takiej formie wchłania się przez 8-24 godzin.

Kapsułki

Wysoko stężony ekstrakt można zamknąć w kapsułce do połykania. Należy mieć na uwadze, że THC ulega metabolizmowi w wątrobie, a więc odczuwalne działanie jest nieco inne niż przy inhalacji.

Podczas stosowania doustnego warto spożywać kannabinoidy po posiłku bogatym w tłuszcze. Badanie z 2012 roku wykazało, że podczas przyjmowania doustnego wraz z pokarmem zawierającym tłuszcz zwiększyło 3-krotnie wchłanialność THC.⁶

Zawartość tłuszczu w diecie oraz pory posiłku mogą więc wpływać zarówno na plus zwiększając efektywność terapii jak i na minus prowadząc do nasilenia działań niepożądanych. Warto o tym pamiętać dobierając optymalną dawkę leku.

Produkty spożywcze

Ciasta, ciasteczka, lizaki, masło oraz całą gamę rozmaitych produktów spożywczych można przygotować z THC. Naturalnie w suszu konopnym przeważa THCa – forma kwasowa tetrahydrokannabinolu, która pozbawiona jest działania psychoaktywnego posiadająca również inne właściwości terapeutyczne.

W procesie dekarboksylacji pozbywamy się grupy kwasowej, otrzymując THC. Proces w naturalnych warunkach przebiega bardzo powoli, prostą metodą przyśpieszenia jest poddaniu marihuany działaniu wysokiej temperatury.

Przeczytaj: Dekarboksylacja konopi CBD i marihuany: 6 metod.

Podczas przygotowania produktów, które nie wymagają wysokiej temperatury, można w prosty sposób przeprowadzić dekarboksylację wkładając susz do piekarnika rozgrzanego do 110 stopni na około 30 minut. Proces ten należy przeprowadzić również w przypadku wypieku ciastek konopnych, które i tak na ostanim etapie trafiają do piekarnika.

Olejek RSO

Nazwa RSO (Rick Simpson Oil) pochodzi od imienia i nazwiska Kanadyjczyka, który spopularyzował olejek, twierdząc, że dzięki niemu możliwe jest wyleczenie wielu ciężkich dolegliwości, w tym nowotworu. Olejek jest silnie skoncentrowanym wyciągiem z konopi indyjskich, którego główną substancją aktywną jest THC.

Właściwości terapeutyczne RSO nie zostały w jakikolwiek sposób udokumentowane bądź poddane badaniom. Biorąc pod uwagę spektrum terapeutyczne kannabinoidów (w tym THC) oraz szereg pozostałych substancji, które działa synergicznie, olejek mógłby być remedium na wiele chorób – także te przy których dzisiejsza medycyna pozostaje bezsilna.

Marihuana a inne używki

Dane statystyczne wskazują, że alkohol w samym 2016 roku był przyczyną 5,3% zgonów na świecie. Według WHO (dane z 2014 roku) wśród osób w wieku 15-49 lat nadużywanie alkoholu było głównym czynnikiem przedwczesnej śmierci bądź niepełnosprawności.⁷ Kolejne śmiertelne żniwa, prowadzące do przedwczesnej śmierci zbierają papierosy oraz substancje narkotyczne jak kokaina czy opioidy. 

Marihuana (w takiej formie najczęściej przyjmuje się THC) w porównaniu do innych używek wydaje się znacznie bezpieczniejsza. Raporty, badania oraz inne źródła medyczne nie odnotowały żadnego śmiertelnego przypadku wynikającego z nadużycia marihuany. Pomimo tego przez lata globalnej delegalizacji marihuany, pacjentów potrzebujących pomocy pozbawiano możliwości leczenia konopiami z THC.

Skutki uboczne

Mimo, iż THC (naturalne w formie marihuany bądź jej produktów) jest dla naszego organizmu stosunkowo bezpieczne może wystąpić szereg działań niepożądanych jak:

• suchość w ustach,
• pogorszenie koordynacji ruchowej oraz procesu myślenia,
• zaburzenie pamięci krótkotrwałej,
• przyśpieszenie akcji serca,
• halucynacje,
• odczucie lęku i niepokoju.

Opisane wyżej skutki uboczne zależą od ilości THC dostarczonej do organizmu oraz podatności organizmu. Osoby, dla których psychoaktywne działanie nie wpływa korzystnie na prowadzoną terapię powinny rozważyć włączenie lub zwiększenie dawki CBD. Substancja ta osłabia właściwości psychoaktywne THC, a ponadto działają synergicznie, zwiększając efektywność leczenia.

Przeczytaj: CBD a THC – czym się różnią i czy warto je łączyć?

Syntetyczne THC

O ile THC stosowane w naturalnej formie – suszu bądź wyciągów z rośliny – wydaje się relatywnie bezpieczne, nieco mniej optymistycznie wygląda kwestia syntetycznych kannabinoidów, które spopularyzowały się w czasach bumu dopalaczy.

Analiza nagłych przypadków przyjęć do szpitali z problemami sercowo-naczyniowymi (35 osób) osób, które wcześniej korzystały ze środka bazie syntetycznych kannabinoidów wskazuje, że mógł być on przyczyną przedwczesnego zgonu (13 osób).⁸

Według przeglądu badań z 2018 roku syntetyczne kannabinoidy wywołują cięższe skutki uboczne niż ich naturalny odpowiednik, w tym:⁹

• trudności z oddychaniem,
• nadciśnienie,
• tachykardię,
• ból w klatce piersiowe,
• drżenie mięśni,
• ostrą niewydolność nerek,
• myśli samobójcze,
• zaburzenia funkcji poznawczych.

Przeciwskazania

Marihuany oraz innych produktów zawierających THC mimo swoje szerokiego potencjału terapeutycznego nie powinny stosować¹⁰:

• kobiety w ciąży oraz karmiące piersią,
• osoby z zaburzeniami natury psychiatrycznej,
• osoby z dolegliwościami układ sercowo-naczyniowego,
• osoby przyjmujące jednocześnie leki.

THC powinno być zawsze stosowane po wcześniejszej konsultacji lekarskiej. Od powyższych przeciwskazań istnieją wyjątki, w których marihuana może przynosić więcej korzyści niż skutków ubocznych. Poniżej krótkie rozwinięcie dwóch najbardziej kontrowersyjnych przypadków – czyli stosowania THC u kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz u osób nieletnich.

Kobiety w ciąży i karmiące piersią

Kobietom w ciąży oraz karmiącym piersiom zaleca się ograniczenie wszelkich używek – od kawy, po nikotynę, alkohol czy właśnie THC.

Wyjątek stanowią ostre dolegliwości jak na przykład nasilone nudności i wymioty, w stopniu prowadzącym do zaburzenia optymalnego odżywiania a co za tym idzie, prawidłowego rozwoju płodu.¹¹ Kolejnym wyjątkiem może być stosowanie THC łagodzeniu objawów nowotworów. Problemem przy terapii obu dolegliwości może być uzyskanie recepty, zmuszając potrzebujące kobiety do leczenia farmaceutykami bądź stosowania suszu niepewnego pochodzenia.

Do takich przypadków należy podchodzić z rozwagą, stosując THC jako ostateczny ratunek – kiedy wszelkie naturalne metody zawodzą, a stosowanie leków może wywoływać poważniejsze skutki uboczne.

W przypadku ankietowania kobiet z krajów, w których produkty z THC są nielegalne, istnieje ryzyko ukrywania stosowania THC bądź zaniżanie deklarowanej stosowanej dawki. Z tego względu warto wspomnieć o badaniu dzieci, które przeprowadzono na grupie 59 jamajskich kobiet palących podczas ciąży marihuanę.

Badanie wykonano po pierwszy, trzecim, trzydziestym dniu od urodzenia oraz po czwartym i piątym roku. Testy wykonane w skali Brazeltona oraz MaCarthy’ego nie wykazały istotnych różnic w testach rozwojowych dzieci kobiet stosujących marihuanę a nie palącymi. Wyniki były natomiast skorelowane z czynnikami środowiskowymi – czyli otoczeniem w jakim dziecko się rozwijało.¹²

Dzieci i osoby nieletnie

Wpływ THC na rozwój dziecka, jest równie kontrowersyjny co wpływ na płód. Nie przeprowadza się takich badań ze względów etycznych. Wyciąga się jednak wnioski przy okazji badania skuteczności marihuany w leczeniu chorób bądź z badań retrospektywnych.

Podobnie jak w przypadku kobiet w ciąży, kannabinoidy – w tym THC – mogą być skuteczniejszą lub jedyną formą leczenia osób nieletnich. Przykładem jest padaczka lekooporna, na którą medycyna nie znajduje rozwiązania, bądź objawy nowotworów (m.in. wymioty, nadmierna utrata masy ciała).

Zdrowy organizm sprawnie reguluje wytwarzanie kannabinoidów, do takiego stopnia, że nie istnieje potrzeba dostarczania ich z zewnątrz. Choć badania nie wykazały, istotnego negatywnego wpływu na rozwój dziecka, nie można również podważyć tez stawianych przez oponentów marihuany. Wychodząc z takiego założenia oczywiście nie istnieją argumenty stojący za przyzwoleniem stosowania THC przez nieletnich w celach rekreacyjnych, jednak dostęp do konopi w niektórych przypadkach może być jedynym skutecznym sposobem walki z chorobą.

ŹRÓDŁA

1. Chemistry, Metabolism, and Toxicology of Cannabis: Clinical Implications.[↩][↩]
2. Cannabis (Marijuana) and Cannabinoids: What You Need To Know.[↩]
3. Pharmacokinetics and pharmacodynamics of cannabinoids.[↩]
4. Decreased respiratory symptoms in cannabis users who vaporize.[↩]
5. Marihuana i medycyna, praktyczny przewodnik po świecie medycznej marihuany, Michael Backes, strona 98.[↩]
6. Dietary fats and pharmaceutical lipid excipients increase systemic exposure to orally administered cannabis and cannabis-based medicines.[↩]
7. Alcohol Facts and Statistics.[↩]
8. Cannabis as a cause of death: A review.[↩]
9. Synthetic and Non-synthetic Cannabinoid Drugs and Their Adverse Effects-A Review From Public Health Prospective.[↩]
10. Top 5 absolute contraindications for recommending THC or CBD.[↩]
11. Medical marijuana: A surprising solution to severe morning sickness.[↩]
12. Five-year follow-up of rural Jamaican children whose mothers used marijuana during pregnancy.[↩]