Olej konopny – właściwości i zastosowanie lecznicze

Z konopi pozyskuje się 3 rodzaje oleju: z kwiatów konopi siewnej, z nasion oraz z kwiatów konopi indyjskich. Każdy z tych olejów konopnych posiada inne właściwości, a zatem również inny zakres zastosowania leczniczego. Olej tłoczony z nasion bilansuje udział kwasów tłuszczowych w diecie, natomiast pozostałe dwa wykazują działanie lecznicze poprzez zawarte w nich kannabinoidy oraz terpeny.

Rodzaje oleju konopnego

Nazwa „olej konopny” jest dość ogólnikowa i może odnosić się do kilku rodzajów olejów, w tym:

• oleju z suszu konopi siewnej,
• tłoczonego z nasion konopi,
• oleju z kwiatów konopi indyjskich.

W Polsce legalnie można nabyć olej z nasion oraz olej CBD z konopi siewnej z zawartością THC do 0,2%. Konopie indyjskie natomiast dostępne są legalne jedynie w formie suszu – medycznej marihuany – na receptę, aktualnie polskie prawo nie zezwala na legalny obrót olejami o wysokim stężeniu THC.

Olej konopny CBD z kwiatów konopi siewnej

Kannabidiol to główny kannabinoid konopi, budzący największe zainteresowanie badaczy. Olej konopny CBD posiada wiele właściwości leczniczych, a do tego nie powoduje efektu „haju” stereotypowo utożsamianego z konopiami.

Rodzaje olejów CBD:

• pełne spektrum (full spectrum) – w składzie znajdują się wszystkie naturalnie występujące kannabinoidy, terpeny oraz flawonoidy,
• szerokie spektrum (broad spectrum) – olej konopny zawierający wybrane przez producenta kannabinoidy,
• izolat CBD – olejek zawierający wyizolowany CBD, często oleje na bazie izolatu kannabidiolu stosuje się u psów oraz innych zwierząt domowych.

Właściwości oleju konopnego CBD

Olej konopny CBD posiada wiele właściwości terapeutycznych, zarówno tych udokumentowanych naukowo w badaniach na ludziach jak i potencjalnych, które wykazano póki co jedynie na zwierzętach.

Potwierdzone właściwości w zakresie leczenia chorób u ludzi:

• przewlekłe stany bólowe,[1]Meta-analysis of cannabis based treatments for neuropathic and multiple sclerosis-related pain.
• epilepsja,[2]Chronic administration of cannabidiol to healthy volunteers and epileptic patients.
• zespół Dravet,[3]Trial of Cannabidiol for Drug-Resistant Seizures in the Dravet Syndrome.
• Parkinson,[4]Cannabidiol can improve complex sleep-related behaviours associated with rapid eye movement sleep behaviour disorder in Parkinson’s disease patients: a case series.
• stany lękowe, depresja i zaburzenia snu,[5]Cannabidiol in Anxiety and Sleep: A Large Case Series.
• uzależnienie od nikotyny [6]Cannabidiol reduces cigarette consumption in tobacco smokers: preliminary findings., marihuany [7]Cannabidiol for the treatment of cannabis withdrawal syndrome: a case report. i opioidów.[8]Cannabidiol for the Reduction of Cue-Induced Craving and Anxiety in Drug-Abstinent Individuals With Heroin Use Disorder: A Double-Blind Randomized Placebo-Controlled Trial.

Właściwości terapeutyczny potwierdzone na zwierzętach bądź wyizolowanych komórkach ludzkich dotyczą:

• nowotworów,[9]Cannabidiol (CBD) as a Promising Anti-Cancer Drug.
• chorób dermatologicznych,[10]Cannabinoids may soothe certain skin diseases, say researchers.
• działania przeciwzapalnego,[11]Cannabidiol (CBD) and its analogs: A review of their effects on inflammation.
• cukrzycy.[12]Cannabidiol attenuates high glucose-induced endothelial cell inflammatory response and barrier disruption.

Dokładniejsze informacje o działaniu kannabidiolu znajdziesz w artykule na temat właściwości i działania CBD.

Olej konopny z nasion

Olej ten pozyskuje się w procesie tłoczenia nasion konopi. Ziarno konopi nie zawiera kannabinoidów, jednak możliwa jest ich śladowa ilość w przypadku zanieczyszczenia nasion żywicą kwiatów.

W oleju konopnym z nasion znajduje się około 80% nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 oraz omega-3 w proporcjach 3:1 uznawanych przez dietetyków za idealne.[13]The Composition of Hemp Seed Oil and Its Potential as an Important Source of Nutrition. Na wyszczególnienie zasługuje obecność rzadko spotykanego kwasu GLA (z grupy omega-6) – który można znaleźć również w oleju z ogórecznika, wiesiołka, czarnej porzeczki oraz spirulinie.

Właściwości oleju konopnego z nasion

Na przestrzeni ostatnich dekad spadło całkowite spożycie tłuszczów oraz tłuszczów nasyconych.
Istotnie zmienił się również stosunek pomiędzy omega-6 i 3, który z zalecanego 1-4:1 gwałtownie wzrósł do 20:1.[14]An Increase in the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio Increases the Risk for Obesity.

Nadmiar omega-6 oraz zbyt niska ilość omega-3 sprzyja rozwojowi chorób układu krążenia, nowotworów, otyłości, stanów zapalnych oraz chorób autoimmunologicznych.[15]The importance of the ratio of omega-6/omega-3 essential fatty acids.

Zbilansowanie zawartości poszczególnych grup kwasów tłuszczowych może zmniejszać ryzyko poważnych chorób:

• otyłość – wysokie spożycie omega-6 prowadzi do nadaktywności układu endokannabinoidowego oraz zwiększa oporność na leptynę i insulinę, natomiast omega-3 reguluje homeostazę organizmu oraz prawidłową masę ciała.[16]An Increase in the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio Increases the Risk for Obesity.
• stany zapalne – zwiększenie spożycia omega-3 może zmniejszać stany zapalne, do takich wniosków doszli badacze podający 68 studentom medycyny suplement bądź placebo, dodatkowo zauważono zmniejszenie stresu związanego ze zbliżającym się egzaminem.[17]Omega-3 Supplementation Lowers Inflammation and Anxiety in Medical Students: A Randomized Controlled Trial.
• choroby skóry – w 20-tygodniowym badaniu doustne przyjmowanie oleju z nasion konopi istotnie złagodziło objawy atopowego zapalenia skóry.[18]Efficacy of dietary hempseed oil in patients with atopic dermatitis.
• dolegliwości kobiece – wstępne badanie na zwierzętach sugeruje, że kwas GLA zawarty w oleju z ziarna konopnego może chronić przed powikłaniami menopauzy.[19]The effects of Cannabis sativa L. seed (hempseed) in the ovariectomized rat model of menopause.
• serce – w leczeniu prewencyjnym wtórnych chorób sercowo-naczyniowych, omega-6 do 3 w stosunku 4:1 zmniejszył śmiertelność o 70%.[20]The importance of the ratio of omega-6/omega-3 essential fatty acids.
• rak – stosunek 2.5:1 kwasów omega-6 do 3 zmniejszył proliferację komórek raka jelita grubego.[21]The importance of the ratio of omega-6/omega-3 essential fatty acids.

Na podstawie wyżej wymienionych badań zbilansowanie spożywanych omega-6 i omega-3 należy do podstawowych zabiegów dietetycznych umożliwiających utrzymanie zdrowia. Poza włączeniem do diety oleju konopnego warto:[22]An Increase in the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio Increases the Risk for Obesity.

• zastąpić oleje bogate w omega-6 (kukurydziany, słonecznikowy, bawełniany, sojowy) na oleje bogate w omega-3 (lniany, rzepakowy) oraz siemię lniane i chia bądź na oleje zawierające jednonienasycone kwasy tłuszczowe (z oliwek, makadamia, z orzechów laskowych)
• zwiększyć spożycie ryb, do przynajmniej 2-3 razy w tygodniu, ryby zawierają niezbędne kwasy tłuszczowe EPA i DHA należące do grupy omega-3, których nie znajdziemy w produktach roślinnych.

Olej konopny z konopi indyjskich

Tego rodzaju olej pozyskiwany jest z marihuany, czyli kwiatów konopi indyjskich, której jednym z głównych kannabinoidów jest najczęściej THC.

Właściwości oleju z konopi indyjskich

Cechą charakterystyczną THC na tle innych kannabinoidów jest jego psychoaktywne działanie. Zastosowanie nie ogranicza się jednak do użycia rekreacyjnego. Tetrahydrokannabinol jako jeden z głównych związków oleju z konopi indyjskich znajduje zastosowanie w leczeniu:

• przewlekłego bólu,[23]Comparison of the analgesic effects of dronabinol and smoked marijuana in daily marijuana smokers.
• nudności oraz zaburzeń apetytu,[24]Patterns of use of medical cannabis among Israeli cancer patients: a single institution experience.
• HIV i AIDS,[25]Cannabinoid Administration Attenuates the Progression of Simian Immunodeficiency Virus.
• stwardnienia rozsianego,[26]Cannabinoids inhibit neurodegeneration in models of multiple sclerosis.
• reumatoidalnego zapalenia stawów,[27]Preliminary assessment of the efficacy, tolerability and safety of a cannabis-based medicine (Sativex) in the treatment of pain caused by rheumatoid arthritis.
• stwardnienia zanikowego bocznego.[28]Real world experience of patients with amyotrophic lateral sclerosis (ALS) in the treatment of spasticity using tetrahydrocannabinol:cannabidiol (THC:CBD).

Istotne właściwości olejów konopnych z odmian indyjskich dotyczą również działania przeciwnowotworowego. Aktualnie brakuje niestety badań klinicznych – wnioski bazują na badania z udziałem zwierząt bądź wyizolowanych komórkach.[29]Cannabinoids in cancer treatment: Therapeutic potential and legislation.

Na co zwracać uwagę podczas zakupu oleju konopnego?

Pierwszą i oczywistą sprawą jest rodzaj oleju konopnego, czyli z jakiej części rośliny został pozyskany. W przypadku oleju CBD warto postawić na produkty ekstrahowane przy użyciu CO2.

Olej z nasion konopi powinien być natomiast pozyskiwany w procesie tłoczenia na zimno. Użycie wysokiej temperatury może uszkodzić delikatne kwasy tłuszczowe, prowadząc do powstawania szkodliwych tłuszczów trans.

Materiał roślinny służący do produkcji olejów konopnych powinien pochodzić z rolnictwa ekologicznego. Należy również sprawdzić czy został on zbadany pod kątem pestycydów oraz metali ciężkich.